Instrumenten en onderzoek ter ondersteuning van Maritieme Ruimtelijke Planning in België

Instumenten

Kustatlas

De kustatlas voor Vlaanderen/België werd gerealiseerd in 2005 en biedt een overzicht van de Belgische kust. In kader van het C-SCOPE project werd de digitale kustatlas volledig herwerkt. De vernieuwde, interactieve kustatlas is een portaalsite bedoeld voor kustactoren en een geïnteresseerd publiek, en kan ingezet worden als beleidsondersteunend instrument. Een sterke troef zijn de unieke integrerende/gecombineerde kaarten die nergens anders beschikbaar zijn.

Onderzoek

Maritieme Ruimtelijke Planning in België – Analyse van de periode 2000-2011

MRP staat zowel in Europa als in individuele landen hoog op de agenda. Ook in België waren er de voorbije jaren nieuwe ontwikkelingen. Deze inventaris geeft een stand van zaken over ruimtelijke planning in het Belgisch deel van de Noordzee op project- en beleidsniveau.
De inventaris is gestructureerd naar analogie met de UNESCO Handleiding ‘Marine Spatial Planning’. De 10 stappen lichten de verschillende fasen en elementen van een marine management proces toe.

GAUFRE

Het project GAUFRE (2003-2005) had als doel de wetenschappelijke grondslagen te leggen om een ruimtelijk structuurplan voor het Belgische deel van de Noordzee te kunnen ontwikkelen. Achtergrond hiervoor was de stijgende vraag naar activiteiten op zee en het belang van een ruimtelijk planningsproces voor de verschillende Noordzeestaten. GAUFRE gaf een eerste aanzet tot een dergelijk structuurplan waarbij rekening wordt gehouden met conflicten tussen verschillende belangengroepen en actieve participatie van deze groepen en het publiek.

BWZee

BWZee was een tweejarig project (april 2004-maart 2006) dat werd uitgevoerd door vijf Belgische onderzoeksgroepen in het kader van het Federale Wetenschapsbeleid. Het project was gericht op een wetenschappelijk aanvaardbare en breed toepasbaar waardering strategie voor mariene gebieden te ontwikkelen en om deze strategie toe te passen op het Belgisch Continentaal Plat (BCP). Het eindproduct was een geïntegreerd, biologische waardering kaart die de biologische en ecologische waarde van alle deelgebieden binnen de Belgische BCP bepaalde.

MESMA

Het MESMA project heeft tot doel om een tool aan te bieden om het ruimtelijk beheer van het mariene milieu in Europa op diverse vlakken te stroomlijnen. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is het opstellen van een ‘open’ datasysteem met informatie over (1) verspreiding van mariene habitats en soorten, (2) economische waarden en voordelen en (3) menselijke activiteiten en impacts. Deze databank moet een interface vormen tussen wetenschap, politiek en beleidsmakers.

Ook de ruimtelijke ontwerpers zitten niet stil:

• Het Masterplan Zeekracht van het Office for Metropolitan Architecture (OMA) dacht na waar windmolens een plaats kunnen krijgen in de Noordzee. Onderling vormen zij symbolisch de ‘Noordzeering’.
• Via het ruimtelijk manifest, M.U.D., wilde FLC het inhoudelijke debat rond planning op de kustzone openen. FLC, een vrije associatie van ontwerpers, stedenbouwkundigen en kunstenaars, vertrok van een scenario van zeespiegelstijging en beoogden een proactief beeld van de kust te schetsen. Vragende partij voor deze oefening was niet een overheid die een antwoord wilde op concrete beleidsvragen, maar het VAi dat als curator was uitgenodigd om deel te nemen aan de Architectuurbiënnale van Rotterdam, met als thema ‘Zondvloed’. Het eindproduct was niet een wetenschappelijk rapport, maar een beeldend werk (tentoonstelling, tapijt, video, pamflet…).
• Architecten en ruimtelijke planners Charlotte Geldof en Nel Janssens stelden een kritisch essay op m.b.t. ruimtelijke planning op zee: Maritieme Ruimtelijke Planning – kritische visievorming en het belang van de commons.
• The FutureCommons 2070 onderzoekt de toekomst van de zuidelijke Noordzee. Het is resultaat van ontwerpend onderzoek. De artistieke uitdrukking hiervan is de subjectieve cartografie die zich op de snijlijn bevindt tussen beeldende kunst, architectuur en stedenbouw en verrast door zijn visionaire kracht. Deze zeekaart anno 2070 is een kritische toekomstvisie die pleit voor een maritieme ruimtelijke planning waarbij de zee als gemeenschappelijk goed wordt gevalideerd en de toekomst exploreert voor het Europese, zuidelijk deel van de Noordzee en haar aangrenzende kustzones.
  
  The FutureCommons 2070 is een onderzoeksproject van Magnificent Surroundings.org, een onafhankelijke groep van ruimtelijke planners, architecten, ontwerpers en denkers, die maatschappelijke problemen via ontwerpmatig onderzoek kritisch willen vormgeven.

Daarnaast was er ook een opmerkelijk initiatief vanuit de private ondernemers: ´Vlaamse baaien 2100`: Van het najaar 2008 tot het voorjaar 2009, werkten een consortium van Vlaamse baggerbedrijven en studiebureaus aan de uitwerking van het project ‘Vlaamse Baaien 2100’. Met dit project willen ze een aanzet geven tot een visie zijn op een duurzame toekomst voor de kust.